نخستین بار گفتش کز کجائی بگفت از دار ملک آشنائی

بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند بگفت انده خرند و جان فروشند

بگفتا جان فروشی در ادب نیست بگفت از عشقبازان این عجب نیست

بگفت از دل شدی عاشق بدینسان؟ بگفت از دل تو می‌گوئی من از جان

بگفتا عشق شیرین بر تو چونست بگفت از جان شیرینم فزونست

بگفتا هر شبش بینی چو مهتاب بگفت آری چو خواب آید کجا خواب

بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک بگفت آنگه که باشم خفته در خاک

بگفتا گر خرامی در سرایش بگفت اندازم این سر زیر پایش

بگفتا گر کند چشم تو را ریش بگفت این چشم دیگر دارمش پیش

بگفتا گر کسیش آرد فرا چنگ بگفت آهن خورد ور خود بود سنگ

بگفتا گر نیابی سوی او راه بگفت از دور شاید دید در ماه

بگفتا دوری از مه نیست در خور بگفت آشفته از مه دور بهتر

بگفتا گر بخواهد هر چه داری بگفت این از خدا خواهم به زاری

بگفتا گر به سر یابیش خوشنود بگفت از گردن این وام افکنم زود

بگفتا دوستیش از طبع بگذار بگفت از دوستان ناید چنین کار

بگفت آسوده شو که این کار خامست بگفت آسودگی بر من حرام است

بگفتا رو صبوری کن درین درد بگفت از جان صبوری چون توان کرد

بگفت از صبر کردن کس خجل نیست بگفت این دل تواند کرد دل نیست

بگفت از عشق کارت سخت زار است بگفت از عاشقی خوشتر چکار است

بگفتا جان مده بس دل که با اوست بگفتا دشمنند این هر دو بی دوست

بگفتا در غمش می‌ترسی از کس بگفت از محنت هجران او بس

بگفتا هیچ هم خوابیت باید بگفت ار من نباشم نیز شاید

بگفتا چونی از عشق جمالش بگفت آن کس نداند جز خیالش

بگفت از دل جدا کن عشق شیرین بگفتا چون زیم بی‌جان شیرین

بگفت او آن من شد زو مکن یاد بگفت این کی کند بیچاره فرهاد

بگفت ار من کنم در وی نگاهی بگفت آفاق را سوزم به آهی

چو عاجز گشت خسرو در جوابش نیامد بیش پرسیدن صوابش

به یاران گفت کز خاکی و آبی ندیدم کس بدین حاضر جوابی

2- متن درس از نظر شیوه بیان (جد – طنز) با این سروده حافظ چه وجه اشتراکی دارد؟

با محتسبم عیب مگویید که او نیز / پیوسته چو ما در طلب عیش مدام است

پاسخ سوالات:

1- مناظره، در این شعر و شعر مست و هشیار دو طرف با یکدیگر بحث و گفتگو می کنند و شاعر کلام این شخصیت های نمادین یا واقعی را به صورت مناظره در قالب یک شعر بیان می کند.

2- در متن درس محتسب را به عنوان اهل فساد و رشوه و تباهی اعلام کرده است و در این بیت هم حافظ او را فردی مست معرفی کرده است.